De uitdagingen van gelijke politieke participatie: Hoe zetten we, en houden we, gendergelijkheid en vrouwenrechten op de politieke agenda?
Wereldwijd is slechts 27% van alle volksvertegenwoordigers vrouw. In Nederland zitten in onze Tweede Kamer op dit moment 58 vrouwen, ofwel 38%. De participatie van vrouwen in de gemeentepolitiek ligt nóg lager dan het landelijk gemiddelde: slechts 36% van de gemeenteraadsleden is vrouw. Daarmee doen we het als Nederland weliswaar beter dan het wereldwijde gemiddelde, maar ook op politieke participatie hebben wij nog flinke stappen te zetten.
Daarom organiseerden Politica, WO=MEN Dutch Gender Platform en het Gender Meer Partijen Initiatief (Gender MPI) 9 december een bijeenkomst met het thema: ‘Inclusieve besluitvorming maakt het verschil!’.
Nu belangrijker dan ooit: word lid van een partij, praat mee, en oefen invloed uit
Anne-Floor Dekker, directeur WO-MEN Dutch Gender Platform, benadrukte tijdens de opening van de Gender MPI bijeenkomst de urgentie om gendergelijkheid in alle lagen van de politiek een prioriteit te maken én te houden. Iets dat alle drie de co-hosts van dit Gender MPI – Eerste Kamerleden: Fatimazhra Belhirch (D66), Artie Ramsodit (GroenLinks-PvdA) en Gaby Perin-Gopie (Volt) – tijdens het evenement meermaals bevestigden: als samenleving en als politieke partijen moeten we, nu nog meer dan ooit, meer doen dan alleen praten over gelijkheid. We moeten gendergelijkheid zichtbaar maken in al onze acties, in onze beleidsvorming, en we moeten het goede voorbeeld geven.
Artie Ramsodit: “Je kan niet worden wat je niet kan zien. Daarom is het zo belangrijk dat wij zichtbaar zijn, onze mond opendoen, en onze identiteit uitdragen.”
Met de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 in zicht, doet Gaby Perin-Gopie meteen een oproep aan alle vrouwen: “Dit is hét moment om actie te ondernemen en structureel beleid te creëren dat vrouwen niet alleen tot politieke participatie stimuleert, maar ons ook ondersteunt om de politiek in te gaan. Word lid van een partij, praat mee, en oefen invloed uit op het partijprogramma!”
Een behaald succes is het waarborgen van het passief kiesrecht voor alle politieke partijen in Nederland
Wereldwijd worden vrouwen gediscrimineerd. Daarom is in 1979 het VN-Vrouwenverdrag opgezet. Dit verdrag verplicht staten om actie te ondernemen om gelijke rechten voor vrouwen te waarborgen. Sinds de ratificatie van het VN-Vrouwenverdrag door Nederland in 1991, is er vooruitgang geboekt in de strijd tegen discriminatie van vrouwen.
Expert Linda Mans, die meeschreef aan de schaduwrapportage van het Netwerk VN-Vrouwenverdrag: “Een behaald succes is onder andere de invoering van een zwangerschapsuitkering voor zelfstandigen. Een ander is het waarborgen van het passief kiesrecht voor alle politieke partijen in Nederland.” Zo werd de jarenlange juridische strijd van Bureau Clara Wichmann in 2010 beloond mede dankzij een toetsing aan het VN-Vrouwenverdrag. Vrouwen mochten zich eerder niet verkiesbaar stellen bij de politieke partij SGP. De Hoge Raad oordeelde dat de Nederlandse Staat door deze ondertekening verplicht is om discriminatie van vrouwen bij politieke partijen te bestrijden. Hierdoor kregen vrouwen toegang tot zowel actief als passief kiesrecht.
Tijdens de bijeenkomst vierden we de nieuwe internationale richtlijn van het VN-Vrouwenverdrag: Aanbeveling 40. Deze aanbeveling is een routekaart voor inclusieve politieke participatie. Het is een bindend en resultaatgericht instrument dat concrete richtlijnen geeft voor politieke participatie en inclusieve besluitvorming. Want oplossingen zijn effectiever, wanneer vrouwen onderdeel zijn van besluitvormingsprocessen!
Vrouwenrechten worden vaak gebruikt als wisselgeld
Gendergelijkheid in de politiek is een fundamentele pijler voor een inclusieve samenleving en een gezonde democratie. Toch zijn er nog steeds veel uitdagingen bij zowel de strijd om gelijke politieke participatie, als het politiek op de agenda zetten en houden van vrouwenrechten. Zoals de scheve representatie in de politiek en de slechte positie van vrouwen in besluitvorming, tot de rol van media hierin. Het belang van prioritering van gendergelijkheid kan niet genoeg worden benadrukt.
Gaby Perin-Gopie: ”In coalitie-onderhandelingen worden vrouwenrechten nog vaak gebruikt als wisselgeld, en als eerste weggegeven. Dat geeft weer wie er veelal over de coalitie gaat.”
Dit laat zien hoe diepgeworteld de ongelijkheid zit in besluitvormingsprocessen.
Fatimazhra Belhirch wijst op de stevige stereotype gedachten die nog bestaan over vrouwen in de politiek. “Mensen zijn soms verbaasd dat ik Eerste Kamerlid ben, door mijn kleur en doordat ik vrouw ben. Dat komt aan, maar het is ook een wake up call.”
Sommige vrouwen moet je nog overtuigen van het feit dat vrouwenrechten onder druk staan
De media hebben een grote verantwoordelijkheid in het versterken van gendergelijkheid. Het maatschappelijk debat wordt vaak gevoed door wat zichtbaar is in de media. Als vrouwen en hun bijdragen aan de politiek en de samenleving consequent onderbelicht blijven, blijft ook het bewustzijn over hun rechten achter.
Fatimazhra Belhirch ziet een duidelijke taak voor zowel de media, het maatschappelijk middenveld als voor zichzelf: “Sommige vrouwen moet je nog overtuigen van het feit dat vrouwenrechten onder druk staan. In de media en daardoor ook in het maatschappelijk debat moet die bewustwording nog groeien. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie. Er moet meer reuring komen, we moeten laten zien hoe belangrijk vrouwenrechten zijn.”
Artie Ramsodit kaart het belang van toegang tot netwerken en kennis aan: “Voor alleenstaande moeders zijn de uitdagingen heel anders. Toegang tot relevante netwerken kan een groot verschil maken.” Ze roept op tot het doorbreken van ‘poreuze bubbels’ waarin verschillende groepen in isolatie blijven opereren. “Door buddy-systemen en structurele samenwerking tussen diverse groepen kunnen we een meer inclusieve samenleving bouwen.”
Gaby Perin-Gopie benadrukt dat zusterschap in de politiek een steunpilaar kan zijn. “Ik had verwacht dat er meer concurrentie zou zijn, maar er is juist een vriendschappelijke sfeer binnen de Eerste Kamer. Als ik had geweten dat er zo’n zusterschap was tussen de vrouwen in de politiek, was ik misschien wel eerder actief geworden.”
Concrete acties voor verandering
Strijdbaar en hoopvol 2025 in
Vrouwenrechten staan wereldwijd onder druk, dus juist voor 2025 is het cruciaal dat gendergelijkheid hoger op de politieke agenda komt te staan.
Met de gemeenteraadsverkiezingen in 2026, is tevens nu het moment om de basis te leggen voor verandering. Door mee te doen, en te investeren in bewustwording, netwerken en zichtbaarheid, werken we aan een samenleving waarin gendergelijkheid de norm is.
Laten we elkaar blijven motiveren, ondersteunen en versterken voor gendergelijkheid en inclusieve besluitvorming in de politiek!
Doe je mee?
Bekijk ons trainingsaanbod, word met jouw politieke partij onderdeel van de werkgroep ‘Veilig in de Politiek’ of check onze kennisbank! Volg ons op LinkedIn en Instagram en schrijf je onderaan de website in voor de nieuwsbrief.
