Voor het eerst in vijf jaar kwamen landen uit de regio bij elkaar in Genève om de voortgang op het gebied van vrouwenrechten en gendergelijkheid te bespreken. Hoe wordt er in de regio gedacht over vrouwen in machts- en besluitvormingsposities? Welke voortgang is er afgelopen vijf jaar geboekt? En welke stappen moeten er nog gezet worden? In dit verslag deelt Yara Bon, projectleider Politica bij WO=MEN, de meest opvallende bevindingen – inzichten die cruciaal zijn om de Commission on the Status of Women de aandacht te geven die het verdient.
De CSW: al sinds 1946 onderbelicht, maar relevanter dan ooit
De Verklaring en het Actieplatform van Beijing vormt de meest uitgebreide agenda op het gebied van gendergelijkheid en vrouwenrechten. In 2025 vieren we het 30-jarig jubileum van deze historische overeenkomst! Dit plan werd in 1995 gelanceerd tijdens de Vierde Wereldvrouwenconferentie in Beijing, waar 17.000 afgevaardigden en 30.000 activisten uit de hele wereld samenkwamen om het verbeteren van vrouwenrechten centraal te stellen. Deze historische bijeenkomst wordt beschouwd als een van de grootste mijlpalen in de strijd voor gendergelijkheid. Daarom wordt de Commission on the Status of Women (CSW) in 2025 ook wel ‘Beijing+30’ genoemd.
Toch is over de CSW nog maar weinig bekend, terwijl hier elk jaar de status van vrouwenrechten in de wereld wordt besproken. Dit doen alle aangesloten landen van de Verenigende Naties (VN) en het internationale maatschappelijk middenveld. Een van de twaalf thema’s van de Beijing Agenda is ‘vrouwen in machts- en besluitvormingsposities’. Dit thema raakt direct aan de kern van waar Politica zich voor inzet. Het volgen van de ontwikkelingen rondom de CSW en Beijing+30 is dan ook van groot belang.
Vrouwen in machts- en besluitvormingsposities
Van 19 tot 22 oktober 2024 vonden bijeenkomsten van het maatschappelijk middenveld én lidstaten plaats ter voorbereiding van de Commission on the Status of Women in maart 2025. De bijeenkomst vond plaats in Genève, omdat daar het regionale kantoor van de Verenigde Naties zit. In maart vindt het wereldwijde vervolg plaats bij de VN in New York.
‘Vrouwen in machts- en besluitvormingsposities’ was één van de twaalf thema’s van de bijeenkomsten. De nadruk lag op de verschillende barrières die vrouwen ervaren om politiek actief te worden, te zijn en te blijven. Zo werd genoemd dat er vaak te weinig ondersteuning is om het moederschap te combineren met een politieke carrière. Ook werd gewezen op het gebrek aan veiligheid op de werkvloer.
Als mogelijke oplossingen werd het invoeren van genderquota genoemd. Peter Derrek Hof, de Nederlandse Ambassadeur Vrouwenrechten en Gendergelijkheid, benadrukte onder andere het belang van mannen als bondgenoot, zodat zij vrouwen steunen en voor hen opkomen wanneer dat nodig is. Dit zijn voorbeelden van het bijdragen aan een betere en veiligere omgeving voor vrouwen in de politiek.
Vrouwen krijgen historisch gezien andere portfolio’s dan mannen
Vrouwen zijn nodig in besluitvorming om beleid inclusiever en effectiever te maken, omdat gemarginaliseerde groepen beter vertegenwoordigd worden door mensen die op hen lijken. Meer vrouwen in de politiek op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau beïnvloedt welke beleidskwesties worden overwogen en de oplossingen die worden voorgesteld. Vrouwen krijgen historisch gezien echter andere portfolio’s dan mannen, zoals cultuur en emancipatie, in plaats van bijvoorbeeld defensie en financiën. Het is van belang dat vrouwen ook mogelijkheid hebben om deze portfolio’s op zich te nemen.
Martin Chungong, Secretaris Generaal van de Inter-Parliamentary Union (IPU) sprak over het belang van politieke participatie van vrouwen: “Women’s perspectives lead to more holistic and lasting solutions to our global challenges. […] Women leaders and young women trailblazers play a critical role as powerful role models, inspiring the next generation to envision themselves as leaders and catalyst for change. Their active involvement in political decision-making not only improves governments but also creates a ripple effect of inclusivity that benefits society at last.”
Ook kwam vrouwen en de media en representatie aan bod. Vrouwelijke politici worden in de media regelmatig gevraagd hoe zij hun baan combineren met moederschap, terwijl aan een mannelijke politicus meer inhoudelijke vragen worden gesteld. Een ander belangrijk aspect dat werd besproken is veiligheid. Helaas ervaren vrouwelijke politici meer (online) agressie dan hun mannelijke collega’s (55% tegenover 37%).
Best practices
Het invoeren van wet- en regelgeving werd meermaals als best practice genoemd. Hierbij kan gedacht worden aan afspraken rondom gender quota. Aina Calvo Sastre, de Spaanse Staatssecretaris voor Gelijkheid en Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen, deelde dat zij dankzij het Spaanse rits-systeem in de kieslijsten de Spaanse politiek in was gekomen. Bij dit rits-systeem staan een vrouw of man om-en-om op de lijst. Dit leerden we ook tijdens onze kennisuitwisseling in Madrid in begin oktober 2024. Ze benadrukte het belang van vrouwen in leiderschapsrollen, want “there is no equality without women’s leadership”.
Een ander succes kwam uit Oezbekistan. Daar hebben ze sinds de verkiezingen van 2024, dankzij het ingevoerde gender quota van 40%, nu 44% vrouwen in het parlement. Hierbij moet bovendien van elke vijf personen op een kieslijst, twee personen vrouw zijn.
Andere wet- en regelgeving moet zich richten op het verminderen van (online) geweld en discriminatie. Dit is nodig om het groeiend online geweld tegen vrouwen een halt toe te roepen. Uit onderzoek van Politica in 2023, blijkt dat het zien van geweld tegen vrouwelijke politici leidt tot twijfel bij andere vrouwen om politiek actief te worden of ervoor zorgt dat ze een minder zichtbare rol op zich willen nemen.
Ervaringen van vrouwen in besluitvormingsposities
Als maatschappelijk middenveld schreven we vanuit de Holding the Line Coalitie, een samenwerking tussen progressieve feministische organisaties, aan een aantal statements. Eén van deze statements ging over ‘vrouwen in besluitvormingsposities’ en werd opgelezen tijdens het agendaonderdeel over ‘Women in leadership and their full and equal participation in decision-making’ tijdens de bijeenkomst voor lidstaten. Op deze manier werd ook de stem van maatschappelijke organisaties laten horen op de bijeenkomst voor lidstaten.
Aïda Yancy, van EL*C, presenteerde het statement: “Too often the threats women and gender-diverse leaders face is personal, sexual or targeted at their loved ones. This often pushes them to leave their roles prematurely or opt out of re-engaging in strategic spaces.”
Waarbij we nogmaals benadrukten waar vrouwen in al hun diversiteit mee te maken krijgen als ze in een besluitvormingspositie komen. Het hele statement is hier terug te lezen.
Meer weten over bovenstaande? En onze plannen voor in New York?
- Over Beijing+30: Beijing+30 – WO=MEN
- Over de campagne die WO=MEN, o.a. samen met Politica organiseert: Beijing+30 programma – WO=MEN.
- De Holding the Line coalitie: HOME | Holding The Line
Houd onze website en social media in de gaten voor updates over de CSW en over de Beijing+30 campagne in 2025!
